Blog archives

Twintig jaar Het Lijstje

1 comment

Ga even met me mee, bijna precies twintig jaar terug in de tijd. We gaan naar dinsdag 16 december 2003. Nederland wordt sinds een half jaar geregeerd door het tweede kabinet-Balkenende. Saddam Hoessein is net opgespoord in Irak. En we weten nét wie er na Willem-Alexander ons staatshoofd zal zijn: het is een meisje.

Ik was toen twintig jaar oud, woonde net een paar maanden op kamers en schreef voor de inmiddels ter ziele gegane muzieksite tinymixtapes.com. En voor die site moest ik, zoals alle recensenten, een lijstje indienen met wat volgens mij de beste muziekalbums van dat jaar waren.

Ik had toen uiteraard geen idee dat ik twintig jaar lang ieder jaar mijn Lijstje zou maken. Want ja, onze kroonprinses heeft de mooie leeftijd bereikt van twintig, en mijn Lijstje dus ook.

Ergens afgelopen zomer realiseerde ik me dat het deze winter zo ver zou zijn. En wat is er nou een betere manier om dat te vieren dan alle albums die ik de afgelopen twintig jaar in mijn Lijstjes heb opgenomen opnieuw te luisteren en een lijst-der-lijsten te maken?

Dus daar ben ik afgelopen zomer mee begonnen. Het waren er 400. Elke dag luisterde ik één of twee van die albums terug. In de afgelopen weken waren het er wat meer dan dat (en niet altijd van het begin tot het einde, want ik heb ook een leven). Ik voegde ook nog wat albums toe aan mijn longlist die oorspronkelijk niet in een van mijn lijstjes hadden gestaan.

De longlist van 400 werd een shortlist van 130. En toen begon het grote husselen en dubben. Is My Beautiful Dark Twisted Fantasy van Kanye West een beter album dan Silent Shout van The Knife? Kan ik het maken om drie platen van Sufjan Stevens op te nemen bij de bovenste 11? Is I Love You Honeybear van Father John Misty bij nader inzien toch behoorlijk overschat en vrij matig? Het antwoord op die vragen weet ik inmiddels (het is drie keer ja).

Wat viel me op na 400 albums te hebben teruggeluisterd? Dat (en nu ga ik denk ik vrij hard tegen bepaalde schenen aantrappen) het toch vrij vaak gaat om individuele nummers en minder om het hele album. In 2003 waren er nauwelijks goede (legale) manieren om veel nieuwe muziek te luisteren. Dat kwam pas in 2010, toen Spotify in Nederland werd geintroduceerd. Streaming heeft niet alleen de manier waarop we muziek luisteren veranderd. Het heeft ook veranderd hoe we naar muziek luisteren. Nummers kom je tegen in een playlist, zoals in je Discover Weekly. Streaming heeft het idee van een album als meer dan de som der nummers aan gruzelementen geslagen. Al was het maar omdat je bij elk nummer in Spotify naast de titel ook ziet hoe vaak het is geluisterd. Aantal streams als een essentieël onderdeel van een luisterervaring.

Het interessante is dat dit dus ook retroactief werkt: als ik nu naar oudere albums luister dan zie ik dat toch veel meer als een verzameling nummers. Eigenlijk heel erg hoe dat werkte in de jaren zestig, tot de Beatles daar met Sgt. Pepper een einde aan maakten. Het idee van het album als een geheel is dus echt iets tijdelijks geweest. Het is grappig dat muzieksite Pitchfork dat in 2003, datzelfde jaar dat ik mijn eerste Lijstje schreef, precies al voorspelde, in de recensie voor Radiohead’s OK Computer (even helemaal naar beneden scrollen). Iets waar ze in 2017 ook nog op terugblikten.

Dus waar beoordeel je dan een album op? Wat mij betreft is dat dus eigenlijk heel simpel: in hoeverre er genoeg goede nummers op staan. Ik merkte tijdens het luisteren dat het een goed criterium was als ik eigenlijk niet naar het volgende album doorwilde (zoals ik al meldde moest ik er 400 luisteren), maar wilde blijven luisteren. Ook een goed criterium: of ik me de nummers überhaupt kan herinneren: een “oh ja” is ook een bonuspunt. Of het memorabel is.

Dan is er ook nog zoiets als persoonlijke smaak. Je zou een goed argument kunnen maken dat je het beste zo’n lijst kan zien als de platen waar je zelf het meeste mee hebt. En dat het sowieso zinloos is om er een volgorde in aan te brengen.

Daar ben ik echter te neurotisch voor. Een lijstje dient voor mij te beginnen bij 1, met op die plek de beste, op 2 de enabeste, etcetera.

Waar ik verder na 400 albums hélemaal geen zin meer in had is om gevatte stukjes te schrijven per album. U moet het maar gewoon doen met de namen en de volgorde. Als u toch nog iets van een handleiding wilt: scroll er gewoon een beetje doorheen, en zoek op wat u niet kent, of wat u prikkelt, of wat u herkent maar al lange tijd niet meer hebt geluisterd.

Hier zijn mijn honderd beste albums van de afgelopen twintig jaar:

  1. Sufjan Stevens – Illinois (2005)
  2. The Field – From Here We Go Sublime (2007)
  3. Kanye West – My Beautiful Dark Twisted Fantasy (2010)
  4. The Knife – Silent Shout (2006)
  5. Joanna Newsom – Ys (2006)
  6. Antony and the Johnsons – I Am a Bird Now (2005)
  7. Sufjan Stevens – Carrie & Lowell (2015)
  8. Arcade Fire – Funeral (2004)
  9. Joanna Newsom – Have One On Me (2010)
  10. Songs:Ohia – Magnolia Electric Co. (2003)
  11. Sufjan Stevens – The Age of Adz (2010)
  12. The Fiery Furnaces – Blueberry Boat (2004)
  13. Max Richter – The Blue Notebooks (2004)
  14. Wrens – The Meadowlands (2003)
  15. Wolf Parade – Apologies to the Queen Mary (2005)
  16. Radiohead – In Rainbows (2007)
  17. The Rapture – Echoes (2003)
  18. Animal Collective – Merriweather Post Pavilon (2009)
  19. Wolf Parade – At Mount Zoomer (2008)
  20. Big Thief – Dragon New Warm Mountain I Believe in You (2022)
  21. For Those I Love – For Those I Love (2021)
  22. William Basinski – The Disintegration Loops (2003)
  23. My Bloody Valentine – m b v (2013)
  24. Lil Wayne – Tha Carter III (2008)
  25. Jai Paul – Leak 04-13 (Bait Ones) (2013 / 2019)
  26. The Weeknd – House of Balloons (2011)
  27. Clap Your Hands Say Yeah – Clap Your Hands Say Yeah (2005)
  28. M.I.A. – Arular (2005)
  29. Nala Sinephro – Space 1.8 (2021)
  30. Jenny Hval – Classic Objects (2022)
  31. Telefon Tel Aviv – Immolate Yourself (2009)
  32. Tame Impala – Currents (2015)
  33. Kanye West – Yeezus (2013)
  34. Cloud Nothings – Here and Nowhere Else (2014)
  35. Jockstrap – I Love You Jennifer B (2022)
  36. Slowdive – Slowdive (2017)
  37. Death Grips – The Money Store (2012)
  38. David Bowie – Blackstar (2016)
  39. Lindström – Where You Go I Go Too (2008)
  40. Toumani Diabaté – Toumani & Sidiki (2014)
  41. Fuck Buttons – Tarot Sport (2009)
  42. Owen Pallett – Heartland (2010)
  43. Jay-Z & Kanye West – Watch The Throne (2011)
  44. Beyoncé – Renaissance (2022)
  45. The Weather Station – Ignorance (2021)
  46. Ana Roxanne – Because of a Flower (2020)
  47. Sally Shapiro – Disco Romance (2007)
  48. Common – Be (2005)
  49. Thom Yorke – The Eraser (2006)
  50. Burial – Untrue (2007)
  51. Kali Uchis – Isolation (2018)
  52. Run the Jewels – Run the Jewels 2 (2014)
  53. BEA1991 – Brand New Adult (2019)
  54. Oneohtrix Point Never – Replica (2011)
  55. Macintosh Plus – Floral Shoppe (2012)
  56. Blur – Think Tank (2003)
  57. Jlin – Dark Energy (2015)
  58. Huerco S. – For Those Of You Who Have Never (And Also Those Who Have) (2016)
  59. Daft Punk – Random Access Memories (2013)
  60. Das Pop – The Human Thing (2003)
  61. Radiohead – A Moon Shaped Pool (2016)
  62. Big Thief – U.F.O.F (2019)
  63. Alvvays – Blue Rev (2022)
  64. Hydrogen Sea – Automata (2019)
  65. dEUS – Pocket Revolution (2005)
  66. Low – HEY WHAT (2021)
  67. Blonde Redhead – 23 (2007)
  68. Eefje de Visser – Bitterzoet (2020)
  69. Alex G – God Save the Animals (2022)
  70. Run the Jewels – Run the Jewels 3 (2017)
  71. Spoon – They Want My Soul (2014)
  72. Julia Jacklin – Don’t Let the Kids Win (2016)
  73. Bon Iver – Bon Iver (2011)
  74. Oneohtrix Point Never – Returnal (2010)
  75. Antony & The Johnsons – The crying light (2009)
  76. Future Islands – Singles (2014)
  77. Courtney Barnett – Tell Me How You Really Feel (2018)
  78. Cut Copy – In Ghost Colours (2008)
  79. Björk – Utopia (2017)
  80. Arooj Aftab – Vulture Prince (2021)
  81. The Whitest Boy Alive – Rules (2009)
  82. Gorki – Voor Rijpere Jeugd (2008)
  83. Natalie Prass – Natalie Prass (2015)
  84. CHVRCHES – The Bones of What You Believe (2013)
  85. Amy Winehouse – Back To Black (2006)
  86. Caribou – Our Love (2014)
  87. Julia Jacklin – Crushing (2019)
  88. Deerhunter – Halcyon Digest (2010)
  89. Bauer – Baueresque (2004)
  90. Spoon – Hot Thoughts (2017)
  91. Big Thief – Two Hands (2019)
  92. The Walkman – Lisbon (2010)
  93. Joanna Newsom – Divers (2015)
  94. Deserta – Black Aura My Sun (2020)
  95. Thom Yorke – ANIMA (2019)
  96. The Field – Cupid’s Head (2013)
  97. araabMUZIK – Electronic Dream (2011)
  98. Weyes Blood – Titanic Rising (2019)
  99. Phoebe Bridgers – Punisher (2020)
  100. Grizzly Bear – Shields (2012)

In deze lijst kwamen bewust geen albums voor van dìt jaar (is het dan eigenlijk wel een lijst van de afgelopen twintig jaar?). Gelukkig hoeft u niet lang te wachten om te weten wat de beste albums van dit jaar waren, want over twee weken, op eerste Kerstdag krijgt u mijn twintigste Lijstje met de beste albums van 2023.

Add a comment

1 comment