Veertig dingen die ik heb geleerd in veertig jaar
Jaren geleden was ik in Kaapstad. Ik liep over een lokale markt, waar een grote bak stond met koelkastmagneten. Op de magneten stonden in sierlijk schrift tenenkrommende gemeenplaatsen als ‘Home is where the heart is’, ‘Live, laugh, love’ en ‘Be a warrior, not a worrier’. Een Amerikaanse toerist pakte een van de magneetjes op, inspecteerde ‘m en zei met veel overtuiging: “Oh my god, that’s so profound”.
Ik moest daar met mijn reisgezelschap hartelijk om lachen. Want die wijsheden zijn misschien wel waar, ze zijn ook zo ontzettend algemeen.
Begin dit jaar realiseerde ik me dat ik in juni veertig zou worden. “Het is maar een getal” is ook zo’n fraaie gemeenplaats, maar het doet me wel wat. Je kijkt terug: wat heb ik allemaal bereikt? Heb ik alles wel gedaan wat ik wil doen, nu dat ik “op de helft” ben? Wat heb ik eigenlijk geleerd?
Begin dit jaar begon ik vast te leggen wat ík heb geleerd. Geen algemene theorie van alles. En zeker niet consistent, dat is het leven ook niet. Een persoonlijke lijst dus, of een soort handleiding voor mezelf.
Veertig dingen dus, die ik heb verdeeld in vier onderdelen: algemene tips van praktische aard, hoe je samen moet leven, hoe je creëert en tenslotte hoe je jezelf leert kennen.
Hopelijk heeft u er wat aan. Vermakelijker en interessanter dan “home is where the heart is” is het zeker.
Met hartelijke dank aan LotteB, LotteM, Jutta, Frans, Oliver, John, Trudi en alle anderen die versies van deze lijst hebben gelezen en van commentaar hebben voorzien.
1. Neem een leeg waterflesje en een klein tasje mee als je gaat vliegen. Het flesje vul je na de douane zodat je geen water hoeft te kopen. In het kleine tasje doe je de dingen die je nodig hebt in je stoel zodat je niet je hele tas hoeft te pakken als je iets nodig hebt.
2. Als je iets nodig hebt van mensen en ze een bericht stuurt dan reageren ze óf binnen 24 uur óf niet. Als je iets gedaan wilt krijgen moet je mensen na 48 uur er weer eens aan herinneren. Maar eigenlijk moet je gewoon bellen.
3. Wanneer je iets niet moet vergeten (bijvoorbeeld een brief), leg het dan neer op een plek waar je het tegen gaat komen, zoals bij je sleutelbos of op je fietszadel.
4. Je telefoon heeft twee kanten. Draai het scherm naar beneden en betreed de zone der rust.
5. Als je elke dag gefrustreerd zit te schrijven met een pen die het slecht doet gooi dan in godshemelsnaam die pen in de prullenbak en koop een goede. Ja, dit is een metafoor. Nee, het is niet romantisch om met een kutpen te schrijven.
6. Mijn vader zei altijd: leg dingen terug op dezelfde plek, dan raak je ze nooit kwijt. Dit klopt.
7. Adriaan van Dis zei ooit: “Beter één dag als een rijkaard geleefd en vijf dagen als monnik, dan zes dagen als een voorzichtige boekhouder.”. Trakteer jezelf en doe niet te moeilijk over geld als je het hebt.
8. Leer Excel / spreadsheets. Mét formules. SUM, VLOOKUP en COUNT zullen je leven veranderen.
9. Als je denkt: “dit moet ik vastleggen” doe het dan nu. Als je denkt: “dat doe ik later wel” vergeet je het of ben je te laat.
10. Schaam je niet om (computer)dingen op te zoeken. Ik programmeer al 30 jaar en ik Google nog steeds elke dag twintig keer de meest basale dingen.
11. Niet iedereen kan samen. Als een relatie (professioneel of persoonlijk) moeilijk gaat kan het zijn dat het gewoon niet klikt. Het betekent niet dat de ander gek is of een slecht mens.
12. De dingen die jij raar aan jezelf vindt zijn voor anderen een reden je te zoenen.
13. Voel geen enkele loyaliteit bij mensen die jou slecht behandelen en behandel ze dus ook zo.
14. Zie de mensen die je liefhebt vaak, het kan zomaar de laatste keer zijn.
15. De wereld kent een chronisch gebrek aan luisteraars. Luisteren is niet je mond houden maar vragen stellen en antwoorden herformuleren zodat je snapt (en laat blijken) wat de ander bedoelt. En niet elke vraag die mensen stellen vraagt om een oplossing. Soms willen ze gewoon hun verhaal kwijt omdat ze zich kut voelen of eenzaam zijn.
16. Awkwardness (sociale ongemakkelijkheid) is alomtegenwoordig in het leven. Wen er maar aan.
17. If it is to be, it’s up to me. Je kan nog zo goed samenwerken, anderen gaan jouw problemen niet voor je oplossen. Als je iets echt graag wilt, doe het dan.
18. Als mensen onredelijk boos worden of raar gedrag vertonen ligt dat bijna altijd aan hen en niet aan jou. Heb desondanks compassie voor ze. Iedereen heeft wel eens een slechte dag.
19. Als je de hele tijd tegen anderen klaagt over je partner (of vice versa) dan moet je jezelf afvragen of die partner nog wel de juiste voor je is.
20. Niet alles hoeft een reden of verklaring te hebben. Dingen zijn vaak gewoon hoe ze zijn. Dat is alleen lastig te accepteren.
21. Spontaan succes bestaat niet. Alles hangt aan elkaar van geluk en (meestal) veel werk. En als je denkt: “hoe hebben ze dit gedaan, dat lijkt me heel veel werk” is het antwoord meestal: heel veel werk.
22. Er zijn (bij voorkeur op tijd) en beginnen is de helft van het werk. Volhouden de andere.
23. Mensen “kijken” niet door slechte presentaties heen. Je idee / project / werk kan nog zo fantastisch zijn, als je het slecht communiceert gaan mensen er echt niet de waarde van inzien. Andersom is ook vaak waar: goed verpakte troep wordt snel geloofd.
24. Niet alles hoeft iets op te leveren. Je kan ook gewoon dingen doen omdat je het leuk vindt. Niet alles hoeft te worden geofferd op het altaar der efficiëntie en productiviteit.
25. Wie een berg wil beklimmen begint met een heuvel. Als je iets nieuws wilt maken begin dan klein, met een prototype, experimentje of testje.
26. Aannames zijn de oorzaak van alle misverstanden en ellende. Als je denkt dat je iemand snapt, vertel dan jouw interpretatie en check of het echt klopt.
27. Liefdeloos dingen doen is een zonde. Als iets liefdeloos is gedaan voel je dat. Of het nou de bediening van het restaurant is of de NPO Start-app.
28. Underpromise and overdeliver. Er zijn wel meer van dit soort wijsheden, maar deze klopt echt.
29. Deel je werk vroeg en met velen. Je kwetsbaar opstellen is een deugd. Hoe meer ogen, hoe beter je werk wordt.
30. Wees selectief in waar je echt werk van wilt maken, anders ben je overal boos op en bereik je nooit wat.
31. Mensen bagatelliseren hun gevoelens door ze te meten aan die van een ander. Maar gevoelens zijn geen wedstrijd. Iedereen is ongelukkig op z’n eigen speciale manier.
32. Als je vastlegt wat je doet en hoe je jezelf voelt (in een dagboek, gedicht, muziek, welke vorm dan ook) ga je patronen zien. Dat geeft inzicht en laat zien dat het beter met je gaat dan je denkt.
33. Als je jezelf slecht voelt check dan of je wel genoeg slaapt, gezond eet, beweegt en andere mensen ziet. Ja, dit is geen revelatie. Ja, het is toch belangrijk.
34. Wijsheden als “Leer van jezelf te houden” of “Leer jezelf kennen” moet je actief en fysiek in de praktijk brengen. Dus als je jezelf wil leren kennen ga je maar drie weken alleen op groepsvakantie naar Vietnam. Want als dingen alleen in je hoofd blijven gebeurt er niks.
35. Stoppen is makkelijker dan je denkt. Dat geldt ook voor een vaste baan. Je geeft niet op en laat niemand in de steek. Je bent gewoon sterk genoeg om afscheid te nemen.
36. Je buik heeft gelijk. (Het gevoel in die buik, niet je honger).
37. Het valt bijna altijd mee. Het ergste dat er kan gebeuren is dat het mislukt.
38. Ja, het komt van je ouders.
39. Je weet best wat goed voor je is, maar je doet het niet omdat je jezelf voor de gek houdt.
40. Hoe ouder je wordt hoe minder schroom en schaamte je hebt. Dit is (meestal) goed.
Heeft u zelf ook een ding dat u heeft geleerd? Of bent u het volstrekt oneens met een van deze uitspraken? Of heeft u een aanvulling? Laat het me weten en laat een comment achter beneden.
Anonymous
Ieder heeft eigen wensen, mogelijkheden en beperkingen, jijzelf en de mensen om je heen.
Anonymous
Het leven is onvoorspelbaar. Go with the flow. Shit happens to you while making other plans. De waarheid is een groepsproces, wat we met elkaar afspreken wat waar is. Een ander kan zomaar denken dat iets anders waar is. Dé waarheid bestaat niet. Kijk bijvoorbeeld naar de geschiedenis, hoe vaak iets dat vroeger de waarheid was, is gesneuveld. (Bijvoorbeeld hoe we denken over bepaalde figuren, doktoren die beweerden dat hersenen gingen rotten van zelfbevrediging, oorzaak van de pest, homoseksualiteit, etc.).
Anonymous
Leuk, ik dacht: dat ga ik ook doen als ik 40 ben!
Hmmm, dat is alweer jaren geleden. Puntje 37 dus, en voordat ik begin dus ook maar ‘n 35.
Anonymous
to be honest, i like many of these points. but i guess i should do them instead of reading them, haha! only 13, i would not put in this list, or differently. because an eye for an eye is NOT the solution. one should treat other people well. unconditional. you are not the father or mother of such bad people to teach them life.
Nils Breunese
Gefeliciteerd, Hay!
De compactste levenswijsheid vond ik ooit via http://paulgraham.com/todo.html: “Don’t ignore your dreams; don’t work too much; say what you think; cultivate friendships; be happy.”
Ik wilde ook nog linken naar Kevin Kelly’s 103 Bits of Advice I Wish I Had Known die hij op zijn zeventigste verjaardag publiceerde (https://kk.org/thetechnium/103-bits-of-advice-i-wish-i-had-known/), maar ik zie dat de tekst van die blog post nu vervangen is door een post die probeert je het boekje te verkopen, dus eh, ja, helaas.